ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ՆԵՐԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ (IOTA)

Հարկային մարմինների ներեվրոպական կազմակերպությունը (ՀՄՆԿ) հիմնադրվել է 1996 թվականին: Հայաստանի Հանրապետությունն անդամակցում է կազմակերպությանը 2010 թվականից։

Հարկային մարմինների ներեվրոպական կազմակերպությունն ապահովում է խորհրդակցության հարթակ անդամակցող հարկային մարմինների համար: Կազմակերպության քարտուղարությունը տեղակայված է Բուդապեշտում (Հուգարիա):
Գործունեության հիմնական ասպարեզը աշխատաժողովների և դասընթացների կազմակերպումն է, որոնք մասնակիցներին հնարավորություն են ընձեռում փոխանակվել հարկային ոլորտի առավել կարևոր և հրատապ հարցերի վերաբերյալ տեսակետներով, փորձով և գիտելիքներով: ՀՄՆԿ հիմնական նպատակներն են անդամներին ցուցաբերվող աջակցությունը՝ զարգացման ծրագրերի իրականացման գործում, համագործակցության ապահովումն այլ միջազգային ու տարածաշրջանային կառույցների հետ՝ որպես հարկային մարմինների մասնագիտացված տարածաշրջանային կառույց և այլն:

ՀՄՆԿ գլխավոր մարմինը Ընդհանուր համաժողովն է, իսկ հիմնական կանոնադրական մարմինները՝ նախագահը և գործադիր խորհուրդը: ՀՄՆԿ-ն ունի քարտուղարություն, գործադիր քարտուղար, ներքին աուդիտորներ և հիմնական կապող անձինքն, որոնք պատասխանատու են կանոնադրական մարմինների որոշումների և աշխատանքային ծրագրերի իրագործման համար:

Ընդհանուր համաժողովը ՀՄՆԿ գերագույն մարմինն է, որը բաղկացած է կազմակերպության բոլոր անդամներից՝ ի դեմս դրանց ղեկավարների: Այն հավաքվում է տարին մեկ անգամ և քվեարկության միջոցով ընդունում որոշումներ կազմակերպության բյուջետային և ռազմավարական կառավարման առավել կարևոր հարցերով: Ընդհանուր համաժողովը ընտրում է կանոնադրական մարմիններ, այդ թվում՝ Գործադիր խորհուրդը և ՀՄՆԿ նախագահին՝ մեկ տարի ժամկետով: Ընդհանուր համաժողովն ընտրում Գործադիր քարտուղարին:

Որպես ՀՄՆԿ նախագահ՝ հանդես է գալիս այն երկրի հարկային մարմնի ղեկավարը, որը տվյալ տարում նախագահում է ՀՄՆԿ-ում։ Նախագահը ղեկավարում Գործադիր խորհուրդը և հյուրընկալում հաջորդ Ընդհանուր համաժողովը։

ՀՄՆԿ երկու ներքին աուդիտորներն ընտրվում են Ընդհանուր համաժողովի կողմից՝ երկամյա ժամկետով: Ներքին աուդիտորներն ուսումնասիրում և գնահատում են կազմակերպության ներքին ընթացակարգերը, դրանց համապատասխանությունը օրենքին և ՀՄՆԿ Կանոնադրությանը, ստուգում և գնահատում են կազմակերպության ընդհանուր տնտեսական վիճակն ու արդյունավետությունը, ֆինանսների կառավարման և ներքին հսկողության համակարգերը:

ՀՄՆԿ յուրաքանչյուր անդամ իր մարմնում նշանակում է մեկ պաշտոնյա, որին անվանում են ՀՄՆԿ հետ Հիմնական կապող անձ: Հիմնական կապող անձինք էական դերակատարություն ունեն ՀՄՆԿ աշխատանքային ծրագրի նախապատրաստման և իրականացման գործում: Նրանք ապահովում են ՀՄՆԿ քարտուղարության և իրենց հարկային մարմինների միջև աշխատանքների համակարգումը, իրականացնում տեղեկատվության փոխանակման կարևոր գործառույթներ, օգնում բացահայտել կազմակերպության անդամների ընդհանուր կարիքները:

ՀՄՆԿ քարտուղարությունը ՀՄՆԿ գլխամասային ստորաբաժանումն է, որը պատասխանատվություն է կրում կազմակերպության առօրյա կառավարման համար և իրականացնում կազմակերպության ընթացիկ տեխնիկական ու վարչական աշխատանքները: Տեխնիկական աշխատանքները վերաբերում են կազմակերպության աշխատանքային ծրագրին (մասնագիտական հարցեր), իսկ վարչական աշխատանքները՝ կազմակերպության ներքին կառավարմանը (կանոնադրական հարցեր):

Քարտուղարությունը գլխավորվում է Գործադիր քարտուղարը, որին եռամյա ժամկետով ընտրում է Ընդհանուր համաժողովը: Գործադիր քարտուղարը պատասխանատու է քարտուղարության աշխատանքների ընթացիկ ղեկավարման համար, կանոնավոր հաշվետվություններ է ներկայացնում ՀՄՆԿ նախագահին և Գործադիր խորհրդին:

Խորհրդի անդամների ցանկին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով՝ https://new.iota-tax.org/about-us/member-countries,

Կայքը հետևյալ հղումով՝ https://new.iota-tax.org/ ։

ԲՐԻՏԱՔՈՄ (BRITACOM)

«Մեկ գոտի՝ մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության շրջանակներում հարկային համագործակցության մեխանիզմը (ԲՐԻՏԱՔՈՄ) հիմնադրվել է 2019 թվականի ապրիլի 21-ին։ Անդամակցող պետությունները 34-ն են։

ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ը հարկային մարմինների համագործակցության նպատակով գործող մեխանիզմ է այն ենթադատությունների միջև, որոնք ստորագրել են «Մեկ գոտի՝ մեկ ճանապարհ» նախաձեռնությունը: ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ի տեսլականն է առևտրի և ներդրումների, BRI իրավասությունների տնտեսական աճի խթանումը և այլն: ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ը նպատակ ունի նպաստելու տնտեսական բարենպաստ հարկային միջավայրի ձևավորմանը՝ համագործակցության և լավագույն փորձի փոխանակման, օրենքի գերակայության պահպանման, հարկային որոշակիության բարձրացման, հարկային վեճերի լուծման, հարկ վճարողներին մատուցվող ծառայությունների որակի բարելավման միջոցով:

ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ի նպատակն է դյուրացնել «Մեկ գոտի` մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության շրջանակներում համագործակցող կողմերի (Belt and Road Cooperation Parties - BRCP) հարկային մարմինների միջև համագործակցությունը:

ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ի կառույցներից են՝ Խորհրդը, Քարտուղարությունը, ԲՐԻՏԱՔՈՖ-ը, ԲՐԻՏԱՍԵԿ-ը և Խորհրդատվական կոլեգիան: Խորհուրդը ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ի որոշում կայացնող մարմինն է:

ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ի բաղադրիչներն են՝

Հարկման հստակության բարձրացում․
Հարկային օրինապահության օպտիմալացումը և հարկային վարչարարության թվայնացում․
Հարկային վարչարարության կարողությունների հզորացում։

ԲՐԻՏԱՔՈՄ-ի աշխատանքային խմբերն են՝

hարկային որոշակիության բարձրացում․
hարկային վեճերի արագ կարգավորում․
hարկային վարչարարության կարողությունների հզորացում․
hարկային օրինապահության օպտիմալացում․
հարկային վարչարարության թվայնացում:

Խորհրդի անդամների ցանկին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով՝ https://www.britacom.org/jzgk/council/,

Կայքը հետևյալ հղումով՝ https://www.britacom.org/ ։

ԱՐԺՈՒՅԹԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄ (IMF)

Հիմնադրամի հետ համագործակցության շրջանակներում 2019 թվականից մեկնարկել է «Հարկային վարչարարության ռազմավարական ընտրությունը` ուղղված հարկային կարգապահության բարելավմանը» (Strategic Choices for Tax Administration to Enhance Tax Compliance) տեխնիկական աջակցության ծրագիրը:

Ծրագրի 3 բաղադրիչներն են՝

Հարկային համակարգի խոցելիությունը․

Կրճատել ՀՀ հարկային քաղաքականության միջավայրի բարդությունները՝ հաշվի առնելով եկամուտների նվազումը, ազդեցությունը հարկ վճարողների օրինապահության ապահովման ծախսերի վրա և ՊԵԿ մարտահրավերները՝ հարկ վճարողների հարկային կարգապահությունը կառավարելու առումով:
Հետ կանչել որոշակի հարկ վճարողների համար հասանելի տարբերակը՝ տեղափոխվել հաստատագրված համակարգից ընդհանուր հարկման ռեժիմ կամ հակառակը, օգտվել հարկային նվազեցումների հնարավորություններից:
Դիտարկել օրենսդրական փոփոխությունների անհրաժեշտությունը՝ հստակեցնելու համար այն «ինքնազբաղված» անձանց հարկային պարտավորությունները, ովքեր ձգտում են շրջանցել «Հարկը վճարեք եկամուտը ստանալիս» սկզբունքով պայմանավորված պարտականությունները։
Դիտարկել օրենսդրական փոփոխությունների անհրաժեշտությունը՝ շահութահարկի և եկամտային հարկի պարտավորությունները նվազեցնելու նպատակով ընկերության վարկերի և նմանատիպ ֆինանսական մեխանիզմների օգտագործման խնդիրը լուծելու համար։

Հարկային վարչարարության ռազմավարական ընտրությունը․

Սահմանել ընթացակարգեր հարկ վճարողների ռեգիստրի կանոնավոր մաքրման և թարմացման համար:
Դադարեցնել ստուգումների համար ընտրված հարկ վճարողների ցանկի տարեկան հրապարակումը:
Վերացնել ստուգումը սկսելուց հետո թերհայտարարագրված հաշվարկների կամավոր ճշգրտման համար արտոնյալ ռեժիմի կիրառումը:
Հաղորդակցվել հարկ վճարողների հետ՝ կիրառելով ավելի հասցեական, սեգմենտի վրա կողմնորոշված մոտեցում և, ըստ նպատակահարմարության, օգտագործել օրինապահության ապահովմանն ուղղված քարոզարշավի մեխանիզմներ:
Գնահատել ռազմավարական ռիսկերի հետ կապված համեմատական հարկային ճեղքվածքն ըստ ոլորտների՝ օգտագործելով հետևողական չափանիշներ՝ հարկային կարգապահության ապահովմանն ուղղված ջանքերի առաջնահերթությունը որոշելու համար:

Տեխնիկական աջակցություն է ցուցաբերվել հետևալ ուղություններով․

«Հարկային վարչարարության ռազմավարական ընտրությունը՝ ուղղված հարկային կարգապահության բարելավմանը» տեխնիկական աջակցություն («Strategic Choices for Tax Administration to Enhance Tax Compliance – Technical Report»)․
«Կարգապահության ռիսկերի կառավարման ռազմավարության ներդրմանն ուղղված տեխնիկական աջակցություն» (Virtual help desk)․
«Կարգապահական ռիսկերի կառավարման իրականացումը» տեխնիկական աջակցության զեկույց (Implementing Compliance Risk Management)․
«ԱԱՀ-ի – ճեղքի գնահատում» տեխնիկական աջակցության ծրագիր («RA-GAP VAT gap study for Armenia»)․
«Հարկային կարգապահություն – ստուգման անուղղակի մեթոդներ» տեխնիկական զեկույց («Tax Compliance – Indirect Audit Methods»)․
«Կամերալ ուսումնասիրությունների ծրագրի մշակում և իրագործում» տեխնիկական զեկույց (Design and Implementation of a Desk Audit Program)․
«Հարկային գրանցամատյանի ամբողջականությունը» տեխնիկական զեկույց (Tax Register Integrity)․
«Եկամուտների վարչարարության ճեղքի վերլուծության ծրագիր – ԱԱՀ-ի ճեղք» տեխնիկական զեկույց (Revenue Administration Gap Analysis Program – The Value-Added Tax Gap)․
«Եկամուտների մոբիլիզացում կարգապահական ռիսկերի կառավարման միջոցով» տեխնիկական զեկույց (Revenue Mobilization through Compliance Risk Management)․
«Միջազգային հարկի ռիսկի գնահատման ծրագրի մշակում» տեխնիկական զեկույց («Development of an International Tax Risk Assessment Program»)․
«Կարգապահության ռիսկի գործնական կառավարումը․ Էլեկտրոնային առևտրի ռիսկը» տեխնիկական զեկույց (Compliance Risk Management in Practice - The E-commerce Risk)․
«Հարկային պարտքի կառավարման բարելավում» տեխնիկական զեկույց (Tax Debt Management)․
«Նախնական գնագոյացման պայմանավորվածություն» տեխնիկական զեկույց (Advance Pricing Arrangement (APA) Program)․
«Փոխադարձ համաձայնեցման ընթացակարգ և կրկնակի հարկումը բացառող համաձայնագրերի չարաշահում» տեխնիկական զեկույց (Mutual Agreement Procedures and Abuse of Double Tax Agreements)։

ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԱՌԱՋԱՎՈՐ ՓՈՐՁԻ ԿԵՆՏՐՈՆ (CEF)

Լյուբլյանայում Ֆինանսական առաջավոր փորձի կենտրոնը (CEF-Center of Excellence in Finance) միջազգային կազմակերպություն է, որի առաքելությունն է ուսման միջոցով աջակցել Հարավարևելյան Եվրոպայի հարկային ծառայողների կարողությունների զարգացմանը: CEF-ը աշխատում է ընտրատարածքի հետ՝ աջակցելու նրանց պետական ֆինանսների կառավարմանը, հարկային քաղաքականությանը և վարչարարությանը, ինչպես նաև կենտրոնական բանկային բարեփոխումների ջանքերին:

Կազմակերպությունը ստեղծվել է 2001 թվականին Հարավարևելյան Եվրոպայի կայունության պակտի շրջանակներում՝ Սլովենիայի կառավարության աջակցությամբ, Սլովենիայի ֆինանսների նախարարության նախաձեռնությամբ։ 2015 թվականին Զարգացման կենտրոնը դարձավ միջազգային կազմակերպություն՝ 14 հաջող գործունեության տարիներից հետո։ Կազմակերպությունը հանդիսանում է Սլովենիայի միջազգային համագործակցության իրականացման պաշտոնական ուղիներից մեկը, ուժեղացնում ջանքերը՝ աջակցելու մասնակից երկրներին ներքին ռեսուրսների մոբիլիզացման գործում՝ որպես Կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) իրականացման հիմնական միջոց:

Կազմակերպության կառավարման կառուցվածքը ներառում է Տնօրենների խորհուրդը, Խորհրդատվական խորհուրդը, Համակարգողներին և Քարտուղարությունը:

Տնօրենների խորհուրդը Զարգացման կենտրոնի որոշումներ կայացնող մարմինն է: Այն հաստատում է Կենտրոնի տարեկան հաշվետվությունը և ֆինանսական հաշվետվությունները: Խորհրդում ընդգրկված են Կենտրոնի անդամ երկրների ֆինանսների նախարարները և կենտրոնական բանկերի ղեկավարները (Ալբանիա, Բուլղարիա, Հյուսիսային Մակեդոնիա, Մոլդովա, Չեռնոգորիա, Ռումինիա և Սլովենիա): Խորհրդում դիտորդներ են հանդիսանում այն երկրների ֆինանսների նախարարները և կենտրոնական բանկերի ղեկավարները, որոնք ստորագրել կամ ստացել են միանալու հրավեր, բայց դեռ չեն վավերացրել համաձայնագիրը:

Խորհրդատվական խորհուրդը Զարգացման կենտրոնի դոնորների և գործընկերների փորձագետների խումբ է, խորհրդատվական աջակցություն է ցուցաբերում ծրագրի իրականացման մշակման և համակարգման գործում: Տնօրենների խորհրդի անդամ են նաև Խորհրդատվական խորհրդի՝ մինչև երեք ներկայացուցիչներ: Խորհրդատվական խորհրդի նիստերն անցկացվում են ամեն տարի:

Ընթացիկ համագործակցություն․

CEF-ի համակարգողները և CEF-ի հարկային համակարգողները պատասխանատու են կարողությունների զարգացման համար և ներգրավված են մարդկային կապիտալի ռազմավարական կառավարման մեջ իրենց համապատասխան հաստատություններում: Որպես մարդկային ռեսուրսների կառավարման մասնագետներ՝ նրանք կենտրոնանում են ռազմավարական անձնակազմի պահպանման և տաղանդների զարգացման վրա: Համակարգողները պարբերաբար հանդիպում են՝ քննարկելու գալիք տարվա ծրագիրը: Նրանք օգնում են բացահայտել տարածաշրջանում կարողությունների զարգացման առաջնահերթությունները։

ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ (ՏՀԶԿ) ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՎԱՐՉԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆ (OECD CTPA)

Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպությունը (ՏՀԶԿ) միջազգային կազմակերպություն է: Կազմակերպությունը հենվում է 60 տարվա փորձի և գիտելիքի վրա: Կազմակերպությունն աշխատում է կառավարությունների, օրենսդիրների և քաղաքացիների հետ՝ հաստատելու փաստերի վրա հիմնված միջազգային չափանիշներ և գտնելու մի շարք սոցիալական, տնտեսական և բնապահպանական խնդիրների լուծումներ:

ՏՀԶԿ Գլոբալ ֆորումը անդամ և գործընկեր երկրների քաղաքականություն մշակողների և շահագրգիռ կողմերի ցանց է, որը ստեղծված է ՏՀԶԿ-ի մեկ կամ մի քանի կոմիտեների կողմից: Եթե անհրաժեշտություն կա աշխատանքներում ներգրավելու ավելի շատ երկրների և շահագրգիռ կողմերի, ապա հնարավորություն կա ստեղծելու Գլոբալ ֆորում:

Ասիական նախաձեռնությունը կենտրոնացած է հարմարեցված լուծումների մշակման վրա՝ ապահովելու հարկային թափանցիկության ստանդարտների ներդրումը Ասիայում:

Ընթացիկ համագործակցություն․

2021 թվականի նոյեմբերի 17-ին Ինդոնեզիայի ֆինանսների նախարար Շրի Մուլյանի Ինդրավատին և Ասիական զարգացման բանկի (ԱԶԲ) նախագահ Մասացուգու Ասակավան աջակցեցին հարկային թափանցիկության ասիական նախաձեռնության մեկնարկին և կոչ արեցին տարածաշրջանի իրավասություններին միանալ այդ կարևոր նախաձեռնությանը։

2022 թվականի հուլիսի 14-ին ասիական 13 իրավասությունների նախարարները հավանություն են տվել Բալիի հռչակագրին (Ասիայի նախաձեռնության հռչակագիր)՝ որպես տարածաշրջանում ներքին ռեսուրսների կայուն մոբիլիզացման համար հարկային թափանցիկության կիրառման ուժեղացման կոչ: Ստորագրման արարողությունը տեղի է ունեցել Ինդոնեզիայի Բալի քաղաքում՝ G20-ի ֆինանսների նախարարների և կենտրոնական բանկերի ղեկավարների հանդիպման շրջանակում: Չորս այլ իրավասություններ այդ ժամանակվանից միացել են Հռչակագրին: Ասիայում հարկային թափանցիկության առաջին զեկույցը հրապարակվել է 2023 թվականի ապրիլին։

Անդամների ցանկին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով՝ https://www.oecd.org/about/document/ratification-oecd-convention.htm ։

ՏՀԶԿ կառուցվածքը հետևյալ հղումով՝ https://www.oecd.org/about/structure/։
Կայքը հետևյալ հղումով՝ http://www.oecd.org/ctp/։

«ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՏԵՍՈՒՉՆԵՐՆ ԱՌԱՆՑ ՍԱՀՄԱՆՆԵՐԻ» ՏՀԶԿ ԵՎ ՄԱԶԾ ՀԱՄԱՏԵՂ ԾՐԱԳԻՐ (TAX INSPECTORS WITHOUT BORDERS/TIWB)

«Հարկային տեսուչներն առանց սահմանների» ծրագիրը (TIWB) Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության (ՏՀԶԿ) և Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագրի (ՄԱԶԾ) համատեղ նախաձեռնությունն է, որն ուղղված է երկրների հարկային ստուգումների իրականացման կարողությունների զարգացմանը։ Նախաձեռնությունն աջակցում է հարկային հարցերով համագործակցության ջանքերի ամրապնդմանը և նպաստում զարգացող երկրների ներքին ռեսուրսների մոբիլիզացմանը: Ծրագիրն ապահովում է զարգացած երկրների հարկային ոլորտի փորձագետների կողմից տեխնիկական աջակցության և ուսուցման ծրագրերի տրամադրում զարգացող երկրների իրենց գործընկերներին։

TIWB-ի աջակցության ծրագրերը հանգեցրել են լրացուցիչ 445 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հարկային եկամուտների մոբիլիզացման: Բացի այդ, երկարաժամկետ հեռանկարում նախաձեռնությունը հանգեցնում է զարգացող երկրներում ապագա հարկային ստուգումների իրականացման հարցում զարգացող երկրների անձնակազմերի կազմակերպչական կարողությունների և հմտությունների զարգացմանը։

TIWB-ն նաև նպաստում է օգնություն ստացող երկրներում հարկ վճարողների կարգապահ վարքագծի ձևավորմանը և դրականորեն ազդում երկրի ընդհանուր ներդրումային միջավայրի վրա:

Հիմնադրվել է 2015թ․։

Ընթացիկ համագործակցություն․

ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեն 2022թ․-ից ի վեր մի շարք ծրագրեր է իրականացրել TIWB-ի շրջանակներում՝ տրանսֆերային գնագոյացման և հարկային խարդախությունների դեմ պայքարի առնչությամբ։ Ծրագրերի իրականացման հաջող ընթացքը հիմք է հանդիսանում համագործակցության հետագա խորացման համար և նպատում հարկային այլ ոլորտներում ևս համագործակցության ուղղությունների բացահայտմանը։

Կայքը հետևյալ հղումով՝ https://www.tiwb.org/ ։

«ՀԱՐԿԵՐԸ՝ ՀԱՆՈՒՆ ԿԱՅՈՒՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԻ», ՄԱԿ-Ի ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳԻՐ (ՄԱԶԾ)

ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի (ՄԱԶԾ) «Հարկերը հանուն Կայուն զարգացման նպատակների» ծրագիրը մեկնարկել է 2022թ․-ին։ Այն իրականացվում է ՄԱԶԾ-ի կողմից և ֆինանսավորվում Ֆինլանդիայի և Նորվեգիայի կառավարությունների կողմից: Ծրագիրը օգնում է զարգացող երկրներին խթանել ներքին ռեսուրսների մոբիլիզացիան՝ Կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) իրագործման նպատակով։ Գիտակցելով այս նպատակների փոխկապակցված բնույթը՝ «Հարկերը հանուն կայուն զարգացման նպատակների» նախաձեռնությունը կենտրոնանում է գործնական միջոցառումների իրականացման վրա, որոնք ուղղված են կարողությունների զարգացմանը, հարկային համակարգերում ինստիտուցիոնալ փոփոխությունների իրականացմանը, ինչպես նաև ԿԶՆ-ների ֆինանսավորման և ձեռքբերումների ապահովան գործընթացի աջակցմանը:

Ծրագրի վերջնական նպատակն է հարկաբյուջետային քաղաքականության և ԿԶՆ-ների աստիճանական ներդաշնակեցումը։

Ծրագրի շրջանակներում ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեն սերտ համագործակցում է ՄԱԶԾ-ի հետ և իրականացնում մի շարք արդյունավետ ծրագրեր։

Հիմնադրվել է 2022թ․։
Կայքը հետևյալ հղումով՝ https://www.taxforsdgs.org/stf ։

ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՖՐԱՆՍԻԱԿԱՆ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ։ ԷՔՍՊԵՐՏԻԶ ՖՐԱՆՍ

Պետական եկամուտների կոմիտեի համագործակցությունը Զարգացման ֆրանսիական գործակալության և Էքսպերտիզ ֆրանս կազմակերպության հետ մեկնարկել է 2018թ-ից՝ որպես դոնոր կազմակերպություն և կարևորագույն գործընկեր, ում աջակցությամբ Պետական եկամուտների կոմիտեում իրականացվում են հարկային ոլորտին վերաբերող առանցքային բարեփոխումներ:

2019-2022թթ․ իրականացվել է «Աջակցություն Հայաստանի հարկային վարչարարությանը» PAAFA ծրագիրը։ Ծրագրի նպատակն էր նպաստել Պետական եկամուտների կոմիտեի 2020-2024թթ․ ռազմավարության իրականացմանը: Ծրագրի յուրաքանչյուր բաղադրիչ իրենից ներկայացնում էր հարկային բարեփոխումների առանձին ուղղություն, որոնց նպատակն էր նվազեցնել Հայաստանում ոչ ֆորմալ տնտեսությունը, ավելացնել հարկային հավաքագրումները: Չորս ուղղություններից բաղկացած ծրագրի արդյունքում բարելավվել են Պետական եկամուտների կոմիտեի ռիսկերի վերլուծության համակարգերը, տրամադրվել է աջակցություն շահումով խաղերի ոլորտի կարգավորման ուղղությամբ, ինչպես նաև՝ աջակցություն Պետական եկամուտների կոմիտեի տեղեկատվության անվտանգության կառավարման համակարգերի միջազգային Իսո (ISO) ստանդարտ ստանալու նպատակով:

Ընթացիկ համագործակցություն․

2023 թվականի մայիսից մեկնարկել է «Աջակցություն Հայաստանի հարկային վարչարարությանը» երկրորդ ծրագիրը, որը նպատակ ունի շարունակական աջակցություն ցուցաբերել Հայաստանի հարկային ծառայությանը՝ ներքին ռեսուրսների մոբիլիզացման և կարողությունների հզորացման հարցում: Երկամյա ծրագիրն իրականացնում է Էքսպերտիզ ֆրանս կազմակերպությունը՝ Զարգազման ֆրանսիական գործակալության ֆինանսավորմամբ: Ծրագրի շրջանակներում տրամադրվում է աջակցություն հարկ վճարողներին մատուցվող ծառայությունների թվայնացման, հաստատագրված անուղղակի հարկերի օրենսդրական դրույթների ամրապնդման, հարկային պլանավորման չարաշահումների միջազգային սխեմաների ներկայացման, կրիպտոարժույթների նկատմամբ վերահսկողության սահմանման ուղղություններով։ Աջակցություն է տրամադրվում նաև արհեստական բանականության և մեքենայական ուսուցման (AI & ML) կիրառման ուղղությամբ։

ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ԲԱՆԿ (WB)

Պետական եկամուտների կոմիտեի համագործակցությունը Համաշխարհային բանկի հետ ունի կարևոր նշանակություն՝ որպես դոնոր կազմակերպություն և կարևորագույն գործընկեր, ում աջակցությամբ Պետական եկամուտների կոմիտեում իրականացվում են առանցքային բարեփոխումներ:

2020 թվականից մինչև 2023 թվականն իրականացվել է «Աջակցություն Հայաստանում համատարած հայտարարագրման ներդրմանը» ծրագիրը։ Ծրագրի շրջանակներում իրականացվել է համակարգի ներդրման իրավական կարգավորումների վերլուծություն, էլեկտրոնային համակարգի տեխնիկական նկարագրի պատրաստում և մշակման աջակցություն:

2022 թվականին Պետական եկամուտների կոմիտեի և Համաշխարհային բանկի համատեղ նախաձեռնությամբ իրականացվել է «Մաքսային վարչարարության զարգացման» ծրագիրը՝ Միացյալ Թագավորության «Լավ կառավարման հիմնադրամի» ֆինանսավորմամբ: Ծրագրի շրջանակներում տրամադրվել է աջակցություն` ուղղված սահմանային անցման կետերում իրականացվող գործառույթների և գործառնությունների վերանայմանը, սահմանային անցման կետերի, ինչպես նաև Արտաքին տնտեսական գործունեության սպասարկման կենտրոնների էտալոնային մոդելների մշակմանը, որոշ ՏՏ համակարգերի տեխնիկական առաջադրանքների մշակմանը:

2018-2020 թվականներին Միացյալ Թագավորության կառավարության «Լավ կառավարման հիմնադրամի» ֆինանսավորմամբ Պետական եկամուտների կոմիտեն՝ Համաշխարհային բանկի հետ համագործակցությամբ իրականացրել է «Աջակցություն հարկային վարչարարության և քաղաքականության առաջնորդմանը» (STAPL) ծրագիրը։ 4 բաղադրիչներից կազմված ծրագրի հիմնական նպատակն ուղղված է եղել հարկ վճարողներին մատուցվող ծառայությունների և եկամուտների թիրախավորված հավաքագրման բարելավմանը։ Պետական եկամուտների կոմիտեին տրամադրվել են առաջարկություններ ինչպես հարկային, այնպես նաև մաքսային վարչարարության գնահատման շրջանակներում վերհանված խնդիրների լուծման ուղղությամբ՝ զուգահեռաբար իրականացնելով նաև մաքսային ոլորտում իրականացված բարեփոխումների գնահատում՝ ԵՄ լավագույն չափանիշների համադրմամբ։

2013-2018 թվականներին իրականացվել է «Հարկային վարչարարության արդիականացման» վարկային ծրագիրը: Ծրագրի շրջանակներում ի թիվս այլ ուղղությունների՝ ներդրվել են միջազգային ստանդարտներին համապատասխան արդի տվյալների մշակման կենտրոններ Երևանում և Դիլիջանում, վերազինվել է Պետական եկամուտների կոմիտեի ներքին ցանցը, մշակվել են մի շարք էլեկտրոնային համակարգեր, արդիականացվել Ուսումնական կենտրոնը:

Ընթացիկ համագործակցություն․

2023թ-ի մարտին մեկնարկել է «Մաքսային վարչարարության զարգացման երկրորդ» ծրագիրը։ Երկամյա ծրագիրն իրականացնում է Համաշխարհային Բանկը՝ Միացյալ Թագավորության «Լավ կառավարման հիմնադրամի» ֆինանսավորմամբ: Ծրագրի շրջանակներում տրամադրվում է աջակցություն մաքսային ռազմավարության մշակման, վարքագծային վերլուծության, հետբացթողումային հսկողության ուժեղացման, արտաքին տնտեսական գործունեության մասնակիցների սպասարկման որակի բարելավման, մաքսային ծառայողների կարողությունների զարգացման ուղղությամբ:
ԵՄ աջակցությամբ ՀԲ-ն տրամադրում է տեխնիկական աջակցություն մաքսային հետբացթողումային հսկողության ուժեղացման և մաքսային մարմնի աշխատակիցների կարողությունների զարգացման ուղղությամբ: Մասնավորապես՝ նախատեսվում է արդիականացնել ռիսկերի կառավարման համակարգը, կատարելագործել հետբացթողումային ստուգումներ իրականացնող աշխատակիցների կարողությունները` ոլորտի լավագույն միջազգային փորձագետների ներգրավմամբ:
2022 թվականի հուլիսից մեկնարկել է «Հարկային և մաքսային վարչարարության արդիականացման» ծրագիրը։ Այն ունի 3 հիմնական բաղադրիչ: Նպատակն է նպաստել հարկային և մաքսային վարչարարության արդյունավետության բարձրացմանը՝ առկա ծառայությունների արդիականացման, թվայնացման բարելավման, կամավոր հարկային կարգապահության բարձրացման, վարքագծային փոփոխությունների խրախուսման միջոցով: Ծրագրի շրջանակներում մշակվել են հարկ վճարողների համար նախատեսված ոլորտային ուղեցույցեր, ստուգումների իրականացման ուղեցույց, անցկացվում են տարեկան հարցումներ հարկ վճարողների շրջանում, տրամադրվում է աջակցություն արհեստական բանականության և մեքենայական ուսուցման (AI & ML) կիրառման ուղղությամբ։

ԱՆԿԱԽ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԱՆԴԱՄ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՂԵԿԱՎԱՐՆԵՐԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՂ ԽՈՐՀՈՒՐԴ (КСРНС СНГ)

Անկախ Պետությունների Համագործակցության (ԱՊՀ) անդամ պետությունների հարկային ծառայությունների ղեկավարների համակարգող խորհուրդը hիմնադրվել է 2001թ. մայիսի 31-ին։

ԱՊՀ անդամ պետությունների հարկային ծառայությունների ղեկավարների համակարգող խորհուրդը (ՀԾՂՀԽ կամ Համակարգող խորհուրդ) ԱՊՀ ոլորտային համագործակցության մարմին է և իր գործունեությունն իրականացնում է ԱՊՀ անդամ պետությունների հարկային ծառայությունների փոխգործակցության համակարգումը ապահովելու նպատակով: ՀԾՂՀԽ-ն ստեղծվել է Մինսկում՝ ԱՊՀ անդամ պետությունների ղեկավարների խորհրդի որոշմամբ:

ՀԾՂՀԽ-ի գործունեության հիմնական ուղղություններն են ԱՊՀ անդամ պետությունների հարկային ծառայությունների միջև արդյունավետ համագործակցությունը, հարկային քաղաքականությունը և հարկային վարչարարությունը կարգավորող՝ ազգային օրենսդրության բարելավմանը և ներդաշնակեցմանն ուղղված առաջարկությունների մշակումը, հարկային քաղաքականության և հարկային վարչարարության բնագավառում ընդուված միջպետական և միջկառավարական համաձայնագրերի և որոշումների իրագործումը:

ՀԾՂՀԽ-ն իր գործունեության մեջ առաջնորդվում է ԱՊՀ կանոնադրությամբ, ԱՊՀ անդամ պետությունների ղեկավարների խորհրդի, ԱՊՀ անդամ պետությունների կառավարությունների ղեկավարների, ԱՊՀ տնտեսական խորհրդի որոշումներով, ՀԾՂՀԽ-ի կանոնակարգով, միջպետական և միջկառավարական համաձայնագրերով, ինչպես նաև համագործակցում ԱՊՀ գործադիր կոմիտեի հետ:

ՀԾՂՀԽ-ի նիստերն անցկացվում են տարին մեկ անգամ: Նիստերի ընթացքում կայացվում են տվյալ տարվա համար խորհրդի աշխատանքների հետ կապված որոշումներ: Նյութերի նախապատրաստումը ԱՊՀ գործադիր կոմիտեի հետ համատեղ իրակացնում է տվյալ տարում նախագահող ԱՊՀ անդամ պետության հարկային ծառայությունը: Նախագահությունը Խորհրդում իրականացվում է հերթականությամբ՝ ըստ ռուսական այբուբենի։

ՀԾՂՀԽ-ի գործունեության համար իրավական հիմք է հանդիսանում ԱՊՀ կառավարությությունների ղեկավարների 2013թ. մայիսի 31-ի որոշմամբ հաստատված՝ ՀԾՂՀԽ-ի ստեղծման մասին որոշումը և ՀԾՂՀԽ-ի կանոնակարգը:

Ընթացիկ համագործակցություն․

ՀԾՂՀԽ-ի աշխատանքներն իրականացվում են աշխատանքային խմբերի կողմից՝ ՀԾՂՀԽ-ի որոշումների և ծրագրերի համաձայն: Աշխատանքային խմբերը գլխավորում են հարկային ծառայությունների կառուցվածքային ստորաբաժանումների ղեկավարները:
ՀԾՂՀԽ-ում գործում են հետևյալ աշխատանքային խմբերը.

Հարկային օրենսդրության վերլուծության գծով աշխատանքային խումբ,
Փոքր ձեռնարկատիրության սուբյեկտների հարկման գծով աշխատանքային խումբ,
Հարկային հսկողության գծով աշխատանքային խումբ,
Տեղեկատվության փոխանակման գծով աշխատանքային խումբ,
Ֆիզիկական անձանց գույքի և եկամտի հարկման գծով աշխատանքային խումբ,
Միջազգային համագործակցության և հարկ վճարողների հետ աշխատանքների գծով աշխատանքային խումբ:
Հարկային ծառայությունների աշխատանքներում հաճախորդակենտրոն սկզբունքների ներդրման գծով աշխատանքային խումբ,
Տնտեսվարող սուբյեկտների միջև էլեկտրոնային փաստաթղթաշրջանառության զարգացման գծով աշխատանքային խումբ։

ՀԾՂՀԽ-ի աշխատանքային խմբերի գործունեության արդյունքում ԱՊՀ մասնակից պետությունների հարկային մարմինների կողմից ապահովվում են աշխատանքային ծրագրով նախատեսված բոլոր միջոցառումների իրականացման աշխատանքները։

Խորհրդի անդամների կազմին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով` https://e-cis.info/page.php?id=23821 :

Կայքը հետևյալ հղումով` https://e-cis.info/index.php?id=332 :

ԱՆԿԱԽ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԱՆԴԱՄ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՐԿԱՅԻՆ (ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ) ՀԵՏԱՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ՂԵԿԱՎԱՐՆԵՐԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՂ ԽՈՐՀՈՒՐԴ (КСОНР СНГ)

Անկախ Պետությունների Համագործակցության (ԱՊՀ) անդամ պետությունների հարկային (ֆինանսական) հետաքննության մարմինների ղեկավարների համակարգող խորհուրդը հիմնադրվել է 1999թ. հոկտեմբերի 20-ին:

ԱՊՀ անդամ պետությունների հարկային (ֆինանսական) հետաքննության մարմինների ղեկավարների համակարգող խորհրուրդը (ՀՀՄՀԽ) ստեղծվել է ԱՊՀ անդամ պետությունների հարկային (ֆինանսական) հետաքննության մարմինների ղեկավարների որոշմամբ:

2000թ. նոյեմբերի 30-ին ԱՊՀ անդամ պետությունների ղեկավարների խորհրդի որոշմամբ ՀՀՄՀԽ-ին տրվել է ԱՊՀ ոլորտային համագործակցության մարմնի կարգավիճակ:

ՀՀՄՀԽ-ն առաջնորդվում է ԱՊՀ կանոնադրությամբ, ԱՊՀ շրջանակներում ստորագրված պայմանագրերով, ԱՊՀ անդամ պետությունների ղեկավարների խորհրդի և ԱՊՀ անդամ պետությունների կառավարությունների ղեկավարների խորհրդի որոշումներով, հարկային (ֆինանսական) օրենսդրության խախտումների դեմ պայքարի համագործակցության մասին երկկողմ և բազմակողմ համաձայնագրերով, ինչպես նաև ԱՊՀ անդամ պետությունների ղեկավարների խորհրդի որոշմամբ հաստատված ՀՀՄՀԽ-ի կանոնակարգով։

ՀՀՄՀԽ-ի նախագահությունն իրականացվում է մեկամյա ժամկետներով՝ ըստ անդամ պետությունների անվանումների առաջին տառերի՝ ռուսերեն այբբուբենական կարգով, եթե ՀՀՄՀԽ-ի որոշմամբ այլ բան չի նախատեսվում:

ՀՀՄՀԽ-ի քարտուղարության գործառույթներն իրականացվում են նախագահող մարմնի կողմից:

ՀՀՄՀԽ-ի հիմնական խնդիրներն են տեղեկատվության փոխանակումը, խնդիրների արդյունավետ լուծման համար խորհրդատվությունների և առաջարկությունների մշակումը՝ կապված հարկային (ֆինանսական) օրենսդրության խախտումների հայտնաբերման, կանխարգելման և ճնշման հետ, ԱՊՀ անդամ պետությունների ազգային օրենսդրությունների բարելավմանն ու ներդաշնակեցմանը, միջազգային համագործակցության իրավապայմանագրային դաշտի զարգացմանը, հարկային (ֆինանսական) օրենսդրության խախտումների դեմ պայքարին ուղղված առաջարկների մշակումը:

ՀՀՄՀԽ-ի գործառույթներն են հարկային (ֆինանսական) օրենսդրության խախտումների դեմ պայքարի ընթացիկ հարցերի ուսումնասիրումը, հարկային (ֆինանսական) մարմինների հետաքննությունների միջև փոխգործակցության կազմակերպումը, առաջարկությունների մշակումը և ներկայացումը՝ ԱՊՀ անդամ պետությունների կառավարությունների ղեկավարների խորհրդի քննարկմանը, ԱՊՀ անդամ պետությունների ղեկավարների խորհրդի ու կառավարությունների ղեկավարների խորհրդի որոշումների և ԱՊՀ շրջանակներում կնքված համաձայնագրերի իրագործման ապահովումը, սեփական որոշումների կատարման ընթացքի մշտադիտարկումը, ԱՊՀ անդամ պետությունների հարկային (ֆինանսական) հետաքննության մարմինների միջև փորձի և տեղեկատվության փոխանակմանը նպաստումը, հարկային (ֆինանսական) իրավախախտումների և հանցավորության դեմ պայքարի միջպետական ծրագրերի արդյունավետության գնահատումը և այլն։

ՀՀՄՀԽ նախագահը կազմակերպում է ԱՊՀ անդամ պետությունների ղեկավարների խորհրդի և կառավարությունների ղեկավարների խորհրդի, ՀՀՄՀԽ–ի որոշումների կատարումը, ՀՀՄՀԽ-ի անունից ստորագրում է փաստաթղթեր, իրականացնում ՀՀՄՂՀԽ-ի այլ հանձնարարականներ:

ՀՀՄՀԽ քարտուղարությունն իրականացնում է կազմակերպչատեխնիկական և տեղեկատվական գործունեության ապահովումը: ՀՀՄՀԽ-ի քարտուղարության ընդհանուր ղեկավարումն իրականացնում է ՀՀՄՀԽ-ի քարտուղարը, որը նախագահող պետության հարկային (ֆինանսական) հետաքննության մարմնի ներկայացուցիչն է:

ՀՀՄՀԽ-ի նիստերն անցկացվում են ըստ անհրաժեշտության, բայց ոչ պակաս քան տարին մեկ անգամ: Արտահերթ ժողովներ կարող են գումարվել ՀՀՄՀԽ-ի մեկ կամ մի քանի անդամների նախաձեռնությամբ՝ ՀՀՄՀԽ-ի անդամների առնվազն կեսի համաձայնության դեպքում:

ՀՀՄՀԽ-ի նիստերին դիտորդի կարգավիճակով մասնակցում են Վրաստանի, Լատվիայի, Լիտվայի, Էստոնիայի հարկային (ֆինանսական) հետաքննության մարմինների ներկայացուցիչները:

ՀՀՄՂՀԽ-ի գործունեության համար իրավական հիմք է հանդիսանում ԱՊՀ կառավարությությունների ղեկավարների 2013թ. մայիսի 31-ի որոշմամբ հաստատված ՀՀՄՀԽ-ի կանոնակարգը։

Խորհրդի անդամներին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով՝ https://e-cis.info/page.php?id=19769 ։

Կայքը հետևյալ հղումով՝ https://cis.minsk.by/page/13830 ։

Cooperation with business environment

Social Council of Revenue Administration Reforms